W zależności od hodowanych ptaków konieczne jest dopasowanie inkubatora do wymagań poszczególnego gatunku, ilości składanych jaj, wielkości hodowli i wartości inkubowanego materiału. Biorąc pod uwagę wartość jaj należy wziąć pod uwagę trudności hodowlane, czas dojrzewania, możliwą ilość jaj do pozyskania od jednej samicy.
Jako przykład porównajmy jaja pawie i przepiórcze, do tego celu posłuży nam prosta tabela, w której porównamy te dwa bardzo popularne, ale bardzo różne gatunki.
| Cecha | Przepiórka japońska (łać.Coturnix coturnix japonica) | Paw Niebieski (łać. Pavo cristatus) |
|---|---|---|
| Dojrzałość płciowa samicy | Już po 7 tygodniach życia | Po 3 latach życia |
| Ilość składanych jaj | nawet 2 jaja dziennie w chowie klatkowym | Maksymalnie 15 jaj w roku w sezonie wiosenno-letnim przy zachowaniu odpowiednich warunków bytowych |
| Rozmiar jaj | 10 jaj przepiórczych | 1 jajo pawia |
Jak bardzo łatwo wnioskować z powyższej tabeli, cena lęgowego jaja przepiórczego nie jest duża około 50gr/sztukę. Jaja pawie są praktycznie bezcenne, trudno znaleźć źródło, w którym można by zaopatrzyć się w jaja lęgowe pawi. samica pawia dorosła przepiórka.
Reasumując powyższą kwestię, nieodpowiedzialnym jest klucie jaj pawich w kiepskich warunkach w tanim inkubatorze mija się z celem. Często jeden wkład jest więcej wart niż inkubator w którym jaja się klują. Dla przepiórek z kolei wystarczy prosty inkubator ewentualne straty nie będą niosły dużej straty finansowej.
Biorąc pod uwagę powyższe założenia pozwolimy sobie rozpatrzyć przydatność urządzeń lęgowych do poszczególnych gatunków i podgatunków. Porównanie pozwolimy sobie wykonać na bazie oferty lidera na polskim rynku, firmy INFERMO.
Inkubator dla gołębi
Sztuczny wyląg jaj nadaje się dla zagniazdowników, do których na pewno nie należą gołębie. Dla wielu hodowców gołębi, inkubator jest bardzo potrzebnym urządzeniem pomagającym w utrzymaniu hodowli na wymaganym poziomie. Inkubator rozwiązuje bardzo ważny problem, a mianowicie. Gołębie, które w trakcie lotów sportowych pozostawiają gniazdo bez należytej obsady. W gnieździe pozostawiane są cenne jaja, zalążek potomstwa najlepszych genów i zalążek przyszłych sukcesów hodowcy. Na czas lotów jaja muszą mieć zapewnione najlepsze wręcz idealne warunki tak by po powrocie jaja mogły zostać podłożone z powrotem do gniazda i dalej być odchowywane przez rodziców. Oczywiście kiedy hodowca zabiera jaja z gniazda w ich miejsce wkłada atrapy tak by np. samica, która pozostała w gołębniku nie porzuciła gniazda.
Inkubator dla gołębi nie musi być duży, należy pamiętać iż gołębie w jednym miocie składają nie więcej niż 3 jaja. Ważne jednak by inkubator był dobrej jakości oraz oferował automatykę obracania jaj. Parametrami wymagania te spełnia inkubator Covatutto 24 z automatyczną rotacją jaj lub nawet mniejszy model na 12 jaj.
Jeżeli chodzi o jaja gołębi ważna cechą inkubatora jest automatyczna rotacja jaj. Oczywiście ważna jest temperatura i jej precyzyjne utrzymanie. Wilgotność i jej automatyczna regulacja są cechą wtórną.
Parametry wylęgu jaj gołębi
- Temperatura w komorze lęgowej: 37,8oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze: ~duża: do 4 razy na dobę
- Całkowity czas inkubacji: od 17 do 19 dni w zależności od gatunku
- Wilgotność w komorze lęgowej: ~40 – 55%RH
Należy pamiętać iż jaja gołębi najczęściej przekładane są do inkubatora z zawiązanym zarodkiem, konieczne jest wiec wyjątkowo delikatne obchodzenie się z nimi.
Inkubator dla przepiórek
Dla przepiórek jak już wcześniej wspominaliśmy nie ma potrzeby zaopatrywania się w wysokiej klasy inkubator, głównie z powodu faktu, iż wyląg tych ptaków nie jest bardzo wymagający, procent wylęgniętych piskląt jest stosunkowo niski, a koszt zakupu jaj lub nawet ich nałożenia z własnej hodowli jest niewysoki. W przypadku przepiórek dobrze sprawdzają się proste inkubatory bez automatycznego obracania jaj za to z dużą powierzchnią. Inkubator dla przepiórek powinien służyć także jako odhowalnik. Po wylęgu wyrzuca się skorupki i nie wyklute jaja, a komora lęgowa pełni rolę wychowalni. Dla tego do przepiórek nie poleca się inkubatorów wykonanych z drewna lub styropianu, pomiot wychowywanych w inkubatorze przez pierwsze dni niszczy wpływa bardzo agresywnie na powierzchnie podłogi inkubatora, jeżeli ten wykonany jest z drewna lub styropianu ulega szybkiemu zużyciu i po dwóch lęgach nie nadaje się do dalszego użytku
Jaja przepiórek nakładane do inkubatora manualnego (oczywiście bardzo dobrym rozwiązaniem jest automatyczne obracanie jaj ale w przypadku inkubatorów dla przepiórek nie jest to tak konieczne jak w przypadku innych gatunków). Na tacy rozmieszczamy w swobodny sposób jaja. Zaleca się obrót jaj minimum dwa razy dziennie, jednak z własnego doświadczenia wiemy, jeżeli jaja obrócimy raz dziennie też nie będzie źle. Obrót jaj w wylęgarni namulanej polega po prostu na delikatnym zamieszaniu jaj płasko otworzoną dłonią. Należy pamiętać jednak by z jajami obchodzić się jak najdelikatniej.
Parametry wylęgu jaj przepiórki
- Temperatura w komorze lęgowej: ~37,7oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze: ~niska lub średnia: od 1 (Obrót jaj jest bardzo teoretyczny, z zasady wystarczy rotacja raz dziennie.)
- Całkowity czas inkubacji: od 17 do 18 dni
- Wilgotność w komorze lęgowej:~40 – 45 %RH
Inkubator dla bażantów
Hodowla bażantów (mamy na myśli przede wszystkim bażanty łowne aczkolwiek w aspekcie hobbystycznym sprawa dotyczy wszystkich gatunków bażantów zarówno tych kolorowych jak i polnych – obrożnych) ma dwa oblicza. Bażanty są najpopularniejszymi w hodowli ptakami ozdobnymi, bażanty łowne są też przedmiotem masowej produkcji komercyjnej prowadzonej w celach zarobkowych. Odbiorcami są głównie koła łowieckie, ale także produkowane są na wysoko wartościowe mięso, smaczną i cenioną dziczyznę. Należy więc rozróżnić inkubator do hodowli hobbystycznej i hodowli masowej.
Bażanty są ptakami wymagającymi, zarówno patrząc pod względem hodowli jak i inkubacji jaj. Inkubator dla bażantów musi charakteryzować się wysoką sprawnością.
Parametry wylęgu jaj bażantów
- Temperatura w komorze lęgowej: ~37,8oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze: ~niska lub średnia: od 1 do 2 razy na dobę
- Całkowity czas inkubacji: od 22 do 28 dni (ze względu na różnorodność gatunków)
- Wilgotność w komorze lęgowej: ~45-60 %RH, zaczynamy od 60% wilgotności i kończymy na 40%
Obrót jaj jest bardzo teoretyczny, z zasady wystarczy rotacja dwa razy dziennie.
Inkubator dla kur i kurcząt
Inkubacja jaj kurzych ma dwa aspekty: inkubacja masowa w inkubatorach przemysłowych prowadzona przez profesjonalne wylęgarnie oraz wyląg przydomowy gdzie inkubacja sprowadza się do wyklucia niewielkiej liczby kurcząt na własne potrzeby. Inkubator przydomowy dla kurcząt jest najbardziej rozpowszechnionym urządzeniem lęgowym, wiele tradycyjnych gospodarstw nie licząc na naturalne nasiadki odrzuca też zakup kurcząt z wylęgarni lub na targach, gdzie często pisklęta są manipulowane głównie pod kątem segregacji płci. Pisklęta seksowne przez wykwalifikowane sekserki trafiają za pośrednictwem nieuczciwych sprzedawców do klienta końcowego. Warto więc wyposażyć się we własny inkubator i nie liczyć na uczciwość sprzedawcy piskląt.
Nie ma dużych wymagań, co do inkubatorów hobbystycznych lub domowy dla kur. Jaja kurze klują się stosunkowo łatwo. Sprawa nie dotyczy oczywiście inkubatorów przemysłowych gdzie jakość wylęgu i skuteczność ma olbrzymie znaczenie. Przy wsadzie rzędu 100 000 jaj. Strata 1% w jedną lub drugą stronę to kwota rzędu 1000 zł.
Parametry inkubacji jaj kur
- Temperatura w komorze lęgowej: ~37,8oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze: ~niska lub średnia: od 2 do 3 razy na dobę
- Całkowity czas inkubacji :od 21 dni (ze względu na różnorodność gatunków)
- Wilgotność w komorze lęgowej: ~40-50 %RH, w czasie klucia koniecznie należy podwyższyć wilgotność.
Obrót jaj jest bardzo teoretyczny, z zasady wystarczy rotacja dwa razy dziennie.
Inkubator dla pawi i indyków
Pawie i indyki pod względem wylęgu są bardzo podobne, nie ma między tymi gatunkami większej różnicy poza wartością ptaków i znoszonych przez nie jaj. Dlatego wymagania będą bardzo podobne. Paw indyjski znosi podczas jednego lęgu do 8 jaj, jeżeli odpowiednio wcześnie zabierzemy jaja, po pewnym czasie pawica ponownie założy gniazdo i zniesie kolejną partię jaj. Można powiedzieć, że zebranie 15 wartościowych jaj od jednej pawicy wciągu jednego roku jest niebywałym sukcesem. Najczęściej zdarza się szczególnie u niedoświadczonych hodowców, iż od jednej samicy pawia w całym sezonie nie zbierze się więcej niż 8-10 jaj. Należy pamiętać, iż samica uzyskuje pełną dojrzałość po 3 – 4 latach życia. To wszystko składa się na fakt, iż jaja pawi są niezwykle cenne, w czasie swojej przygody z pawiami wielokrotnie spotykałem się z zapytaniami o sprzedaż pawich jaj. Nie słyszałem aby ktokolwiek chciał takie jaja sprzedawać, są po prostu zbyt cenne. Przed zakupem jaj pawi przestrzegam, pojawiają się sprzedawcy np. na internetowych serwisach aukcyjnych. Jednak często są to najzwyczajniejsi hochsztaplerzy, którzy albo sprzedają jaja niezapłodnione odrzucone z inkubatora, których nieprzydatność stwierdzono prześwietlając jaja w pierwszych dniach inkubacji. Indyki nie są tak wartościowe jak pawie jednak pod względem technicznym inkubacja jest bardzo podobna.
Parametry inkubacji jaj pawi i indyków
- Temperatura w komorze lęgowej: ~37,8oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze: ~niska lub średnia: od 1 do 3 razy na dobę
- Całkowity czas inkubacji:~ 28 dni (ze względu na różnorodność gatunków)
- Wilgotność w komorze lęgowej: ~40-50 %RH, w czasie klucia koniecznie należy podwyższyć wilgotność.
Inkubator dla Strusi
Przed inkubatorem dla strusi stawiane są najwyższe wymagania technologiczne. Musi zapewnić utrzymanie stałych parametrów w stabilny sposób, w okresie inkubacji konieczne jest nawet znaczne obniżenie wilgotności powietrza, które uzyskać można głównie poprzez zastosowanie osuszaczy powietrza. Aby inkubować jaja strusia wystarczy mieć dowolny inkubator tylko należy zabrać pojemnik z woda aby osuszyć powietrze. Powietrze w inkubatorze powinno mieć 25-30% wilgotności. Taką wilgotność w wielu przypadkach zapewnić może tylko sterowany osuszacz powietrza. Inkubacja trwa 42 dni temperatura 36,4C a jaja powinny być obracane trzy razy na dobę. Wilgotność w ostatnich 3 dniach przed wylęgiem musi sięgać 70% czyli do klujnika wkładamy pojemnik z woda aby powietrze się nawilżyło i ułatwiło pisklęciu wyjście ze skorupy gdy pisklę będzie miało problem z kluciem należy mu pomóc odłamując kawałki skorupki.
Aktualnie hodowla strusi nie jest już tak opłacalna, po prostu nagły przyrost który obserwowaliśmy pod koniec lat dziewięćdziesiątych już minął, stąd brak amatorów na duże profesjonalne inkubatory. Za to warto polecić małe jednostki, np. na 4 jaja.
Parametry wylęgu jaj strusi
- Temperatura w komorze lęgowej: ~36,5oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze: ~niska : ~ 2 razy na dobę
- Całkowity czas inkubacji: ~ 42 dni (ze względu na gatunek)
- Wilgotność w komorze lęgowej: ~30 %RH, w czasie klucia koniecznie jest podniesienie wilgotności.
Inkubator dla gęsi i kaczek
Zasada inkubacji kaczek i gęsi w inkubatorach praktycznie nie różni się od inkubacji jaj kur czy bażantów. Praktycznie wszystkie parametry utrzymywane w komorze lęgowej nie odbiegają od parametrów dla kur. W przypadku kur i gęsi znaczenie ma tylko położenie jaja. Zaleca się by jaja brodzących układane były w pozycji leżącej ma to wpływ na efekt inkubacji. Sprawa nie dotyczy oczywiście perkozów łysek ani podobnych ptaków wodnych dziko żyjących.
Parametry wylęgu jaj gęsi
- Temperatura w komorze lęgowej: ~37,8oC
- Częstotliwość rotacji jaj w inkubatorze:~niska lub średnia: od 2 do 8 razy na dobę
- Całkowity czas inkubacji: od 22 do 30 dni (ze względu na różnorodność gatunków)
- Wilgotność w komorze lęgowej: ~40-50 %RH, w czasie klucia koniecznie należy podwyższyć wilgotność.
Obrót jaj jest bardzo teoretyczny, z zasady wystarczy rotacja dwa razy dziennie.
Inkubator domowy
Trudno sklasyfikować jednoznacznie inkubator, który jest tani, ma dobrą jakość do ceny i ma służyć jak inkubator głównie dla kur tylko po to by raz lub dwa razy w roku wykluć pisklęta zamiast kupować je na targu lub z wylęgarni. Taki inkubator to tani inkubator domowy wykonany z tworzywa podobnego do styropianu, jednak kupując inkubator przeczytaj najpierw nasze uwagi. Warto zwrócić uwagę czym jest ogrzewany i jak wykonany.
